Dowody sugerują, że ludzie, którzy zmagają się z uzależnieniem od jednej substancji, takiej jak alkohol lub heroina, są narażeni na ryzyko uzależnienia od innej substancji. W przeciwieństwie do koncepcji podwójnego uzależnienia, która jest uzależnieniem od wielu substancji przyjmowanych jednocześnie, uzależnienie krzyżowe często przybiera formę, gdy osoba powstrzymuje się od nadużywania narkotyku, a następnie podnosi lub przyspiesza użycie innej substancji.
Zespół alkoholowy to zespół zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, w których picie dominuje nad innymi zachowaniami, które wcześniej były ważniejsze dla danej osoby. Głównym objawem jest utrata kontroli nad ilością spożywanego alkoholu i ciągła potrzeba picia (tzw. głód alkoholowy).
Jak zaczyna się uzależnienie krzyżowe w aktywnym uzależnieniu
Osoba może zdecydować się na zaprzestanie używania substancji z różnych powodów. Być może próbuje rozpocząć życie w wyzdrowieniu lub zaprzestaniu picia z powodu zewnętrznych konsekwencji, takich jak problemy prawne i rodzinne spowodowane ich używaniem. Niezależnie od przyczyny, nacisk kładziony jest na to, aby przez dłuższy czas nie używać substancji, która w ich oczach powoduje problemy życiowe.
Chociaż abstynencja i trzeźwość są niezbędne, często kładzie się nadmierny nacisk na konkretną substancję, a nie na wzorce uzależnienia leżące u podstaw zaburzenia związanego z używaniem substancji. Ta sztywność może zminimalizować wpływ innych substancji, których dana osoba może już używać lub które może zacząć używać, gdy szuka alternatyw dla efektów zmieniających umysł / nastrój, na których polegała w swoim aktywnym uzależnieniu.
Na przykład uzależniony od heroiny może pomyśleć, że picie alkoholu jest bezpieczną alternatywą dla odurzenia. Albo alkoholik uzna, że branie środków przeciwbólowych nie będzie problemem. Ta mentalność sięga ich pragnienia kontrolowania rzeczy. Wierzą, że mogą kontrolować swoje używanie, ponieważ nie jest to substancja, od której są uzależnieni. To nieporozumienie zwykle nie trwa zbyt długo. Dość szybko osoba może rozwinąć podobne wzorce i doświadczyć niepożądanych skutków związanych z nowym lekiem z wyboru, a nawet powrócić do poprzednio stosowanej substancji.
Jak uzależnienie krzyżowe zaczyna się w trakcie zdrowienia
Uzależnienie krzyżowe może również wystąpić przypadkowo. Osoba może dobrze sobie radzić w procesie zdrowienia i nie mieć ochoty na picie. Następnie lekarz może przepisać leki na przykładowo lęk, ADHD lub depresję. Chociaż stosowane z uzasadnionych powodów, najczęstsze leki przepisywane na te schorzenia mogą mieć podobny wpływ na umysł i nastrój, jak wcześniej nadużywana substancja. Przyjmowanie nowych leków może być bardzo ryzykowne dla kogoś, kto ma chorobę uzależnienia. Lekarze i inni dostawcy usług medycznych muszą być świadomi historii uzależnienia pacjenta od substancji, tak jak w przypadku każdego innego problemu zdrowotnego.
Ludzie odnoszą się do uzależnienia krzyżowego jako wzorca zastępowania jednego uzależnienia innym. Jest bardzo rozpowszechniony wśród osób, które niedawno zakończyły leczenie. Niezależnie od tego, jak długo dana osoba była w trakcie zdrowienia, uzależnienie krzyżowe może uderzyć w dowolnym momencie. Świadomość tego, jak się czujesz i właściwy sposób przetwarzania tych uczuć jest niezbędna. Kluczowe znaczenie ma opracowanie systemu wsparcia w ramach 12-stopniowej społeczności, która obejmuje sponsora i inne osoby, które pomagają wsparciem.
Różnica między uzależnieniem krzyżowym a uzależnieniem mieszanym
Jedną z głównych różnic między tymi dwoma koncepcjami jest cel stosowania konkretnego stymulanta i sposób jego działania.
Ludzie, którzy biorą różne narkotyki, ponieważ chcą cały czas być na haju, mogą mieć mieszane uzależnienie. Znakiem rozpoznawczym współzależności jest przyjmowanie nowej substancji w celu złagodzenia objawów odstawiennych odczuwanych przez osobę uzależnioną po odstawieniu innego narkotyku.
W uzależnieniu mieszanym pacjent sięga po substancje o różnym działaniu (np. tabletki nasenne, dopalacze energii, alkohol o działaniu depresyjnym). We współzależności pacjenci przyjmują różne substancje o podobnym działaniu (np. leki z tej samej grupy).
Na przykład charakterystycznym przykładem współzależności jest zażywanie leków benzodiazepinowych przez osoby nadużywające alkoholu. Tego typu leki mają właściwości uspokajające, nasenne i przeciwlękowe, więc ich działanie jest bardzo podobne do alkoholu. Dzięki temu samemu mechanizmowi osoba używająca heroiny może łatwo uzależnić się. Ponieważ leki te należą do tej samej klasy leków – opioidów.
Jak uniknąć uzależnienia krzyżowego?
Najlepszym sposobem na uniknięcie uzależnienia krzyżowego jest edukowanie siebie i innych. Jeśli jesteś już uzależniony od alkoholu lub narkotyków, istnieje większe prawdopodobieństwo, że rozwiniesz uzależnienie krzyżowe. Ludzie we wczesnym okresie zdrowienia po alkoholu i innych narkotykach są również bardziej podatni na uzależnienie krzyżowe, ponieważ ich mózgi wciąż szukają tego przyjemnego przypływu dopaminy, który uzyskali podczas używania. Świadomość, że możesz być bardziej zagrożony, pomoże zapobiegać uzależnieniu krzyżowemu.
Ważne jest również, aby być swoim własnym adwokatem, edukując swoich lekarzy i informując ich, że masz uzależnienie od alkoholu lub innych narkotyków. Unikaj przyjmowania uzależniających leków, a jeśli nie jest to możliwe, nie idź do domu z dużym zapasem. Czasami posiadanie członka rodziny, który wydaje leki, może pomóc w zapewnieniu przyjmowania leków zgodnie z zaleceniami.
Unikaj sytuacji, które sprawiają, że masz ochotę na alkohol lub inne narkotyki. Ogranicz ekspozycję na określone miejsca i osoby, takie jak bary, kluby nocne, osoby aktywnie uzależnione lub inne sytuacje, w których istnieje pokusa użycia. Uzależnienie często niesie ze sobą poczucie wstydu i winy. Uzależnienie to choroba, a nie moralny upadek. Trzymanie go w ciemności tylko utrwala piętno. Unikaj izolowania się i zamiast tego znajdź nowe sposoby spędzania czasu. Ludzie wychodzący z alkoholu i innych narkotyków cieszą się zabawą, satysfakcjonującym życiem i związkami. Postaraj się wypełnić swoje życie zdrowymi zajęciami, takimi jak ćwiczenia fizyczne, cieszenie się przyrodą i zdrowe relacje z trzeźwymi przyjaciółmi i rodziną.
Terapia przy uzależnieniach krzyżowych
W trakcie leczenia osób uzależnionych krzyżowo potrzeba znacznie więcej czasu na przepracowanie konkretnych zachowań i mechanizmów obronnych.
Pamiętaj że alkoholizm to choroba, którą należy wyleczyć. Jedną z metod walki z alkoholizmem jest wszywka alkoholowa, czyli Esperal (Disulfiram). To substancja czynna, która w połączeniu z alkoholem wywiera silne, toksyczne objawy.
Najistotniejszym elementem każdej terapii, w tym leczenia uzależnień krzyżowych, jest leczenie naprawdę dopasowane do konkretnej sytuacji. Właściwe i indywidualne leczenie – dla właściwej osoby – to jedyne, co może przynieść zadowalające efekty.