Życie z osobą uzależnioną stawia przed nami wiele trudności. Problem jednego członka rodziny wpływa na funkcjonowanie całego systemu. Towarzyszące rodzinie alkoholika poczucie strachu i napięcia niszczy więzi i wpływa na silny dyskomfort. Aby alkoholik zdecydował się na leczenie, bardzo ważne jest zachowanie rodziny. Swoim postępowaniem mogą opóźniać proces zdrowienia uzależnionego. Współuzależnienie jest jedną z barier, która wpływa negatywnie na chorego i sprawia, że jego droga do wyleczenia staje się dłuższa i trudniejsza.
Kogo dotyczy syndrom współuzależnienia?
Współuzależnienie od alkoholu obejmuje partnerów oraz małżonków osób uzależnionych od alkoholu. Dzieci oraz rodzice nie są uwikłani w proces współuzależnienia, ale mogą prezentować niektóre jego objawy. Osoby cierpiące na ten syndrom oszukują siebie, że ich bliska osoba nie ma problemów z alkoholem. Każdy członek rodziny jest zagrożony tego typu problemem.
Syndrom współuzależnienia również wymaga leczenia. Jeżeli problem zostanie zauważony, można szybko zareagować, dzięki czemu leczenie pójdzie znacznie łatwiej. Każda osoba współuzależniona musi skorzystać z pomocy terapeuty, który pozwoli zrozumieć problem alkoholizmu oraz zaakceptować fakt, że dany członek rodziny choruje na to zaburzenie. Potrzeba kilka spotkań, podczas których nastąpi pogodzenie się z danym faktem.
Osoby cierpiące na współuzależnienie od alkoholu możemy poznać po:
- podporządkowywaniu się do osoby uzależnionej – przyjmowanie jej stylu życia,
- ukrywaniu uzależnienia od alkoholu przed pozostałymi członkami rodziny,
- bezustannym stresie, powodującym nadmierną koncentrację na uzależnionym partnerze oraz jego życiu,
- kontrolowaniu każdego ruchu uzależnionego członka rodziny,
- spadku własnej wartości,
- ukrywaniu oraz zaprzeczaniu problemu chorego partnera,
- poczuciu winy spowodowanym uzależnieniem członka rodziny,
- podatności na wszelkie manipulacje, które stosuje alkoholik.
Czym jest współuzależnienie od alkoholu?
Wiele osób mylnie rozumie kwestię współuzależnienia. Pierwsze skojarzenia dotyczą dzielenia uzależnienia między członków rodziny. W rzeczywistości współuzależnienie jest znacznie bardziej złożone i obejmuje reakcje, będące mechanizmami obronnymi, które mają służyć przystosowaniu. Syndrom ten przejawia błędne wzorce funkcjonowania, które pozwalają zaadaptować się do nowej sytuacji.
Gdy dana osoba uzależnia się od alkoholu przestaje zwracać uwagę na większość kwestii. Dochodzi do poważnego zaniedbania w kwestii obowiązków oraz spraw rodzinnych. W takiej sytuacji partnerzy chcąc utrzymać system rodzinny w jak najlepszym stanie, zaczynają przejmować obowiązki alkoholika. Takie postępowanie wzbudza coraz większą kontrolę oraz czujność wobec działań chorego. Przejmując kontrolę nad wszystkim co się dzieje, łącznie z zobowiązaniami uzależnionego, zwiększa się jego poczucie nieodpowiedzialności za swoje czyny. Zazwyczaj partnerzy wyręczają alkoholików w wielu prostych czynnościach, pozwalając na powtarzanie się takiej sytuacji. Aby zauważyć konsekwencje swoich czynów, trzeba się z nimi zmierzyć. Niestety troskliwa rodzina nieświadomi uniemożliwia jakiekolwiek postępy w chorobie.
Skąd się bierze współuzależnienie?
Współuzależnienie to zaburzenie przystosowania. Wynika w dużej mierze z troski o rodzinę. Partnerzy alkoholików czują lęk w związku z niedostępnością i zaniedbaniem osób uzależnionych, które mogą się odbić na funkcjonowaniu wszystkich członków rodziny. W ten sposób chronią siebie oraz bliskich przed trudnymi zmianami, które ich czekają. Czarne scenariusze , które kłębią się w naszej głowie nie pozwalają, aby doszło do niekorzystnych sytuacji. Dlatego też, przyjmujemy różne postawy obronne, które na pierwszy rzut oka wydają się prawidłowe. Kiedy wyparcie staje się sposobem na rozwiązywanie problemów, należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty.
Współuzależnienie jest także wynikiem naszego wstydu związanego z chorobą alkoholową. Ukrywając problem przed całym światem możemy oszukiwać siebie, że alkoholizm nie dotyczy naszego członka rodziny. Taka postawa wpływa bardzo negatywnie na rozwój uzależnienia.
Współuzależnienie jest naszym błędem, który popełniamy nieświadomie. Większość osób nie zdaje sobie sprawy z własnego zachowania. Dostrzeżenie u siebie jakiś nieprawidłowości jest praktycznie niemożliwe. Aby uniknąć takich sytuacji powinniśmy wdrażać różne działania profilaktyczne w kwestii alkoholizmu. Nie zaszkodzi, gdy dowiemy się czegoś o chorobie oraz jej przebiegu, a także wpływu na innych członków rodziny. Psychoedukacja może nas uchronić przed współuzależnieniem, które również wymaga leczenia.
Metody na uniknięcie współuzależnienia
Każdy członek rodziny musi się nauczyć żyć obok osoby uzależnionej. Musimy znać jej podstawowe metody działania oraz sposoby manipulacji. Alkoholicy znani są z patologicznego kłamania oraz doskonałego manipulowania innymi, aby osiągnąć swój cel. W kontakcie z uzależnionym trzeba być odpornym oraz świadomym jego zagrywek.
Jako osoba współuzależniona możesz zrobić wiele, aby nie pogarszać stanu zdrowia alkoholika, a co ważniejsze swojego własnego.
- Ważna jest świadomość choroby oraz mechanizmów, które za nią odpowiadają. Zdobycie wiedzy może wskazać Ci drogę działania.
- Zacznij mówić prawdę! Twój członek rodziny ma problem i wszyscy musicie się z tym zmierzyć. Nie urywaj jego czynów oraz nieobecności w pracy przed innymi. Pozwól mu zobaczyć konsekwencje własnego zachowania.
- Powoli oswajaj dzieci, które muszą zyskać świadomość zaistniałego problemu. Pomyśl o terapii rodzinnej.
- Nie udawaj, że nic się nie stało. Przypominanie o konsekwencjach będzie sprawiało, że nie zapomnisz o problemie.
- Spróbuj przekonać alkoholika do leczenia. W razie potrzeby skorzystaj z metody interwencji.
- Rozmawiajcie w gronie rodziny o ważnych sprawach i nie pomijajcie żadnego członka. Niech każdy będzie świadomy problemu.
- Nie daj się okłamywać oraz manipulować. Pamiętaj, że każda obietnica alkoholika może się okazać fałszywa, więc nie rób sobie zbędnej nadziei.
- Nie obarczaj się poczuciem winy za zaistniałą sytuację. W alkoholizmie partnera nie ma Twojej winy.
- Przestań kontrolować, pilnować i obserwować alkoholika, ponieważ wzbudzisz w nim jedynie agresję oraz złość.
- Nie próbuj pomagać uzależnionemu, ponieważ prawdopodobnie, nieświadomie pogorszysz sytuację. Skorzystaj z pomocy psychologa, który wyjaśni Ci, co możesz zrobić w danej sytuacji. Nie działaj na własną rękę, tym bardziej jeśli jesteś podatny/a na wszelkie manipulacje, które wobec Ciebie stosuje alkoholik.
- Nie ukrywaj faktu, że potrzebujecie fachowej pomocy – Ty, alkoholik i pozostali członkowie rodziny. Każda osoba musi się z tym zmierzyć, ponieważ razem tworzycie rodzinę.
Z czasem nauczysz się kontrolować swoje zachowania i zaczniesz zajmować się własnym życiem, a nie tylko uzależnieniem partnera. Twoje życie musi nadal trwać, nawet gdy jego zatrzymało się na chorobie. Nie możesz zapominać o sobie oraz dzieciach.