Alkohol ma istotny wpływ na zdrowie człowieka, zwłaszcza na układ krążenia. Oddziałuje na kondycję naczyń krwionośnych, pracę serca oraz przyczynia się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Liczne badania przeprowadzone na przestrzeni lat dowodzą, że nadmierne spożywanie alkoholu w znaczący sposób zwiększa ryzyko występowania schorzeń, takich jak arytmia serca, nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia, a także zawał serca. Coraz częściej pojawiają się również doniesienia o związkach między alkoholem a miażdżycą, co może prowadzić do udaru mózgu oraz innych poważnych problemów zdrowotnych.
Działanie alkoholu na organizm
Alkohol to substancja psychoaktywna, która ma zdolność szybkiego wnikania do układu nerwowego, co skutkuje wpływem na samopoczucie oraz odczuciem euforii. Niemniej jednak, jest to również substancja toksyczna, mająca działanie tłumiące i depresyjne. Euforia po spożyciu alkoholu jest jedynie chwilowa i wiąże się z osłabieniem mechanizmów samokontroli oraz wahań nastroju. Wśród różnych substancji psychoaktywnych alkohol jest najbardziej niebezpieczny, ze względu na swoją legalność oraz łatwą dostępność.
Zagrożenie stwarza jego silny potencjał uzależniający oraz toksyczny wpływ na niemal wszystkie tkanki i narządy. Światowa Organizacja Zdrowia klasyfikuje alkohol na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia. Jego spożycie oddziałuje na układy: nerwowy, pokarmowy, krążenia, oddechowy, moczowy i hormonalny.
Szczególnie alarmujący jest wpływ alkoholu na układ nerwowy. Jego nadmierne spożycie może prowadzić do polineuropatii, atrofii móżdżku oraz mózgu, degeneracji w płatach czołowych, a także do utraty szarej substancji mózgowej i wielu innych poważnych schorzeń. Ponadto alkohol wywołuje liczne zaburzenia psychiczne, takie jak bezsenność, depresja, zmiany osobowości, psychoza, halucynozę alkoholową czy otępienie.
Wpływ alkoholu na układ nerwowy
Rozszerzenie naczyń krwionośnych spowodowane spożyciem alkoholu ma istotny wpływ na przepływ krwi w płucach, co może skutkować zmianami ciśnienia w tym obszarze. Choć z pozoru poprawia to ukrwienie płuc, to nadmiar alkoholu zaburza równowagę między wymianą gazową a ciśnieniem wewnętrznym, co może utrudniać transport tlenu do krwiobiegu. Tego rodzaju zmiany mogą prowadzić do osłabienia wydolności oddechowej, a szczególnie u ludzi regularnie nadużywających alkohol.
Alkohol a układ nerwowy
Alkohol ma znaczący wpływ na układ nerwowy, powodując rozluźnienie mięśni górnych dróg oddechowych. W wyniku tego, po spożyciu alkoholu, istnieje ryzyko zapadania się dróg oddechowych podczas snu, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia bezdechu sennego — zaburzenia, które objawia się krótkotrwałymi przerwami w oddychaniu. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do poważnych problemów z oddychaniem w trakcie snu, obniżenia poziomu tlenu w organizmie oraz częstych wybudzeń. Bezdech senny bywa również powiązany z innymi schorzeniami, takimi jak nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca oraz nadmierne zmęczenie w ciągu dnia.
Nadużywanie alkoholu ma poważne konsekwencje dla zdrowia. Osłabia on układ odpornościowy, pogarsza jakość snu oraz zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i płuc. Te schorzenia, zarówno w sposób pośredni, jak i bezpośredni, mogą doprowadzić do problemów z oddychaniem. Nadmierne spożycie alkoholu hamuje produkcję oraz funkcjonowanie komórek układu odpornościowego, które odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu wirusów i bakterii. W efekcie organizm staje się bardziej podatny na infekcje dróg oddechowych, takie jak przeziębienie, zapalenie oskrzeli, grypa czy zapalenie płuc.
Czy alkohol rozszerza naczynia krwionośne?
Wielu badaczy wskazuje na korzystny wpływ umiarkowanego spożycia alkoholu na układ krążenia. Umiarkowane picie oznacza przyjmowanie do 30 g alkoholu dziennie, co odpowiada jednej lampce wina. Liczne badania analizowały związki między spożyciem alkoholu a wskaźnikami umieralności na choroby układu krążenia, ukazując interesujące wyniki. W krajach takich jak Polska, Francja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Japonia i Chiny, gdzie umiarkowane ilości alkoholu (przede wszystkim wina) są powszechnie konsumowane, zaobserwowano także niższe wskaźniki zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Z przeprowadzonych analiz wynika, że osoby pijące alkohol z umiarem mają o 20-50% mniejsze ryzyko wystąpienia tych chorób w porównaniu do abstynentów oraz osób, które piją sporadycznie lub w nadmiarze.
Czy alkohol rozszerza naczynia krwionośne – mechanizm działania
Po spożyciu alkoholu dochodzi do znacznych zmian w funkcjonowaniu układu naczyniowego. Związki chemiczne w nim zawarte, przede wszystkim etanol, przyczyniają się do rozluźnienia mięśni gładkich, które otaczają ściany naczyń krwionośnych. Efektem tego procesu jest ich rozszerzenie oraz zwiększony przepływ krwi. Dzięki temu naczynia krwionośne otwierają się, co umożliwia swobodniejszy transport krwi w organizmie. Mechanizm ten polega na obniżeniu napięcia mięśniowego w strukturach naczyń, co sprawia, że adaptacyjnie się rozszerzają w odpowiedzi na działanie alkoholu.
Rozszerzenie naczyń krwionośnych jest szczególnie widoczne w naczyniach powierzchownych, czyli tych blisko powierzchni skóry. W wyniku tego zjawiska większa ilość krwi przepływa przez skórę, co szybko prowadzi do odczucia ciepła w całym ciele.
Leki na nadciśnienie a alkohol
Alkohol ma wpływ na ciśnienie krwi, co może prowadzić do niebezpiecznych interakcji z lekami stosowanymi w terapii nadciśnienia. W rezultacie ich skuteczność może być osłabiona.
Z drugiej strony, niewielkie dawki alkoholu mogą działać obniżająco na ciśnienie. W połączeniu z lekami na nadciśnienie istnieje ryzyko wystąpienia niedociśnienia, co objawia się zawrotami głowy, a w najgorszym przypadku może prowadzić do upadków. Objawy te często występują po szybkim wstaniu z pozycji siedzącej lub leżącej, co prowadzi do nagłego spadku ciśnienia tętniczego, znanego jako hipotonia ortostatyczna. Szczególnie narażone na ten problem są osoby przyjmujące leki na nadciśnienie, takie jak inhibitory konwertazy angiotensyny czy leki rozszerzające naczynia krwionośne, w tym beta- i alfa-blokery.
Piwo a nadciśnienie
Wokół picia piwa krąży wiele mitów sugerujących jego korzystny wpływ na zdrowie. Często mówi się, że piwo może dostarczać witamin z grupy B oraz minerałów, takich jak potas. Choć rzeczywiście te składniki występują w piwie, to ich ilości są niewielkie. Ponadto piwo działa moczopędnie, co prowadzi do odwodnienia organizmu. Taki efekt może wchodzić w interakcję z lekami moczopędnymi stosowanymi w terapii nadciśnienia.
Nadmierna utrata wody w wyniku działania moczu może skutkować znacznym obniżeniem ciśnienia tętniczego.
Warto także zauważyć, że piwo zawiera sporo węglowodanów i jest wysokokaloryczne, co może przyczyniać się do nadwagi lub otyłości, stanów sprzyjających rozwojowi nadciśnienia. Zawarty w piwie alkohol ma podobny wpływ na ciśnienie krwi oraz może oddziaływać na działanie leków na nadciśnienie jak etanol obecny w innych napojach alkoholowych. Dlatego zaleca się ograniczenie jego spożycia w kontekście leczenia nadciśnienia oraz podczas przyjmowania leków.
Wino a nadciśnienie tętnicze
Spożycie kieliszka wina do obiadu często kojarzy się z korzystnym działaniem na układ sercowo-naczyniowy, co jest związane z obecnością polifenoli w czerwonym winie. Te związki mają właściwości przeciwzapalne, a także zmniejszają skłonność do krzepnięcia krwi i agregacji płytek, co stawia je w roli sprzymierzeńca w walce z ryzykiem zawału serca oraz choroby wieńcowej. Niestety, nawet wino pozbawione etanolu może podnosić ciśnienie krwi i zwiększać ryzyko wystąpienia nadciśnienia.